Ευρωπαϊκή Ημέρα Θάλασσας 2024

Με αφορμή τον εορτασμό της Ευρωπαϊκής Ημέρα Θάλασσας, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 Μαΐου, ο Δήμος Θεσσαλονίκης διοργανώνει για 12η χρονιά την ετήσια βιωματική δράση καθαρισμού τμήματος ακτής του Κελλάριου Όρμου. Η δράση θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Θεσσαλονίκης στις 29 Μαΐου 2024, με τη συμμετοχή ομάδας μαθητών του 17ου  Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης και τη στήριξη μελών της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης. Ο καθαρισμός εντάσσεται στην παγκόσμια εκστρατεία καθαρισμών ακτής της Helmepa, έχει περισσότερο χαρακτήρα ευαισθητοποίησης, ενώ κατά τη διάρκειά του οι συμμετέχοντες ενημερώνονται με ποικίλους τρόπους και παιχνίδια για το θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής μας και την κατάσταση στην οποία αυτό βρίσκεται.

Ήδη από το έτος 2011, εντοπίστηκε και χαρακτηρίστηκε η περιοχή ως ένας εν δυνάμει φυσικός αποδέκτης επιπλεόντων απορριμμάτων, κυρίως λόγω της γεωμορφολογίας του Κελλάριου Όρμου (μικρό βάθος, συχνή απουσία έντονου κυματισμού, θαλάσσια ρεύματα). Η αύξηση των απορριμμάτων που ταξιδεύουν εντός του Θερμαϊκού Κόλπου, όπως αυτά καταγράφηκαν και αποτυπώθηκαν, σύμφωνα με πρόσφατο πιλοτικό πρόγραμμα που ολοκλήρωσε ο ΔΘ και το ΕΚΒΥ, προκάλεσε αντίστοιχη αύξηση των σκουπιδιών που καταλήγουν στην ακτή του Κελλάριου Όρμου.

Η συσσώρευση των απορριμμάτων είναι το αποτέλεσμα, ωστόσο η πρόληψη είναι προτιμότερη. Με αφορμή λοιπόν την ημέρα θάλασσας, εν όψει και της επερχόμενης καλοκαιρινής περιόδου, καλούνται οι πολίτες να μεριμνούν με ιδιαίτερη προσοχή για το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα ως προς τα απορρίμματα σε κάθε τους επίσκεψη σε οποιαδήποτε παραλία, ώστε στο μέλλον να μην τα συναντήσουν ξανά μπροστά τους. Ο εντοπισμός προέλευσης των απορριμμάτων που ταξιδεύουν στην παραλία της πόλης είναι προς το παρόν αδύνατος και δύναται να προέρχονται από διαφορετικές πηγές/ παραλίες του Αιγαίου.

Ο Θερμαϊκός Κόλπος αποτελεί ευαίσθητο οικοσύστημα εδώ και πολλά χρόνια, το οποίο δέχεται πληθώρα επιβαρυντικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα όμως, λόγω της προνομιακής του θέσης, αποτελεί πόλο έλξης τόσο για διάφορα είδη πουλιών όσο και για πολλά θαλάσσια είδη, ιδιαιτέρως τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά είδη πουλιών που έχουν παρατηρηθεί στον Όρμο της Θεσσαλονίκης, κοντά στην παραλία της πόλης: κορμοράνος, θαλασσοκόρακας, αργυροπελεκάνος, ροδοπελεκάνος, σταχτοτσικνιάς, αργυροτσικνιάς, ασημόγλαρος, μαυροκέφαλος γλάρος, γλαρόνι, φλαμίνγκο, βαρβάρα, ενώ ενδεικτικά  θαλάσσια είδη είναι: κοινό δελφίνι, θαλάσσια χελώνα (μεταξύ των οποίων και η caretta- caretta), ακόμα και φώκια monachus- monachus. Ακόμη, από περιστατικά εμφάνισης μεδουσών, έχουν καταγραφεί τα είδη: μωβ μέδουσα, μέδουσα πυξίδα, μέδουσα του φεγγαριού, μεγάλη γαλάζια μέδουσα αλλά και μεσογειακή μέδουσα.

Τα περισσότερα από αυτά τα είδη έχουν παρατηρηθεί κατά καιρούς από την επιστημονική ομάδα του ΔΘ και του ΕΚΒΥ, κατά τη διάρκεια εργασιών παρακολούθησης της ποιότητας της θάλασσας εντός του Όρμου της Θεσσαλονίκης, οι οποίες πραγματοποιούνται μηνιαίως τα τελευταία 8 χρόνια. Τα αποτελέσματα της παρακολούθησης αποδίδονται στο ευρύ κοινό, τόσο μέσα από την παρούσα ιστοσελίδα (τομέας θάλασσα) όσο και με διαρκή ενημέρωση μέσω ηλεκτρονικής οθόνης που είναι εγκατεστημένη στην παραλία της πόλης. Ωστόσο, η παρακολούθηση της θάλασσας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και στη συμμετοχή των πολιτών, οι οποίοι καλούνται να ενημερώνουν τις αρμόδιες αρχές σε περιπτώσεις εμφάνισης αλλοίωσης της εικόνας της θάλασσας, αλλά και εμφάνισης σπάνιων θαλασσίων ειδών, με σκοπό την προστασία τους.

Νέες Δράσεις στον Κελλάριο Όρμο 2023

Δύο νέες δράσεις εθελοντικού καθαρισμού τμήματος της ακτής στον ενάλιο αρχαιολογικό χώρο «Κελλάριος ‘Ορμος» ολοκληρώθηκαν με επιτυχία τις ημέρες 25 Μαΐου και 1 Ιουνίου 2023. Στον καθαρισμό και καταγραφή των απορριμμάτων συμμετείχαν συνολικά 100 μαθητές της Γ’ τάξης από δύο Δημοτικά Σχολεία της περιοχής, ενώ συλλέχθηκαν περίπου 600 λίτρα απορριμμάτων.

«Βασιλιάς» των σκουπιδιών στη συγκεκριμένη ακτή αναδείχθηκε το πλαστικό, με αξιόλογο ανταγωνιστή τα δίχτυα που προέρχονται από την αλιεία. Οι μαθητές κατά τη διάρκεια των δύο δράσεων, είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν τόσο για την ιστορικότητα της περιοχής όσο και για το οικοσύστημά της και τις λειτουργίες που το διέπουν. Τα κύρια περιβαλλοντικά προβλήματα αναδείχθηκαν μέσα από παιχνίδια που ακολούθησαν τον καθαρισμό, όπως παιχνίδι ερωτήσεων, κυνήγι θησαυρού αλλά και μια πρωτότυπη διεξαγωγή εκλογών του Κελλάριου Όρμου, κατά την οποία οι μαθητές εξέφρασαν τις προτάσεις τους για βελτίωση της περιοχής. Σε συνεργασία με το φυτώριο Αγ. Δημητρίου Δ.Θ. μοιράστηκαν εποχιακά φυτά, ως δώρο σε κάθε μαθητή και εκπαιδευτικό.

Ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και υποστήριξη της δράσης έγινε από τα στελέχη του Τμήματος Περιβάλλοντος & Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, στο πλαίσιο ετήσιας παρακολούθησης και καταγραφής των θαλάσσιων απορριμμάτων στην περιοχή, που ξεκίνησε το έτος 2012. Η συγκεκριμένη δράση από το 2022 εντάσσεται στα προτεινόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα του Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου. Την κάλυψη της ασφάλειας και των ενδεχόμενων έκτακτων περιστατικών κατά τη διάρκεια των δράσεων ανέλαβαν μέλη της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης, την οποία ευχαριστεί ιδιαιτέρως η υπηρεσία.

*η επιλογή των ημερομηνιών γίνεται πάντα κοντά στον εορτασμό της ημέρας περιβάλλοντος, της ημέρας θάλασσας και της ημέρας ωκεανών

Ακολουθούν τα φετινά  αποτελέσματα , τα οποία προβάλλονται σε καθημερινή βάση, μαζί με τα αποτελέσματα από προηγούμενες χρονιές, στην ηλεκτρονική ενημερωτική οθόνη που έχει εγκατασταθεί από τον Σεπτέμβριο του 2022 στην παραλία (περιοχή ομπρέλες) και παρέχει πληροφορίες για το θαλάσσιο περιβάλλον της πόλης.  

 

Δώδεκα Χρόνια Εθελοντικών Καθαρισμών & Καταγραφής Απορριμμάτων Στον Κελλάριο Όρμο

Πριν από 12 χρόνια, το  έτος 2011 πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοκιμαστική δράση συλλογής και καταγραφής των απορριμμάτων που συγκεντρώνονται στην ακτή του ενάλιου αρχαιολογικού χώρου «Κελλάριος Όρμος», η οποία οργανώθηκε από την υπηρεσία. Με τη δράση αυτή αναδείχθηκε η περιοχή και κυρίως το τμήμα αυτής που ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου Θεσσαλονίκης, μαζί με τα προβλήματα που αυτή παρουσιάζει.

Έκτοτε, από το 2012 και για δέκα συναπτά έτη έχουν πραγματοποιηθεί συστηματικά ετήσιοι καθαρισμοί ακτής και βυθού με τη συμμετοχή περίπου 1000 μαθητών του Δήμου Θεσσαλονίκης και την υποστήριξη διάφορων ιδιωτικών και δημοσίων φορέων, ενώ έχει δημιουργηθεί ανάλογη βάση δεδομένων παρατήρησης και καταγραφής της ποσότητας και της σύστασης των απορριμμάτων που έχουν συλλεχθεί.

Κατά το επετειακό έτος 2022, οπότε συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από τον πρώτο οργανωμένο καθαρισμό στον Κελλάριο Όρμο με τη συμμετοχή μαθητών, η δράση εντάχθηκε στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου, με τον τίτλο «Φροντίζω τον Κελλάριο Όρμο». Κατά τον ίδιο χρόνο, παράλληλα με τον καθαρισμό της ακτής, εφαρμόστηκε για λίγες μέρες μια δοκιμαστική χρήση διχτυών ακτής για τη συλλογή των απορριμμάτων, με την ονομασία «Πείραμα 6-1-6», η οποία είχε ελπιδοφόρα αποτελέσματα, αν και χρήζει περαιτέρω μελέτης και συστηματοποίησης (διαθέσιμο για προβολή εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=62y_oYzGIsQ)

Όλες οι δράσεις συγκεντρώνουν τα αποτελέσματά τους στην παρακάτω εικόνα.

Η δράση συνεχίζεται και φέτος, με τον προγραμματισμό 2 νέων εθελοντικών εξορμήσεων καθαρισμού ακτής στην περιοχή, στις ημέρες 18 και 25 Μαΐου 2023 και τη συμμετοχή περίπου 100 μαθητών. Παράλληλα με τον καθαρισμό υλοποιούνται πάντοτε δράσεις ευαισθητοποίησης των συμμετεχόντων, από στελέχη της υπηρεσίας, αλλά και συνεργαζόμενους φορείς, καθώς κύριος στόχος είναι η ευαισθητοποίηση & ενημέρωση μικρών & μεγάλων πολιτών.

*Πριν από κάθε καθαρισμό προηγείται η έκδοση κατάλληλης άδειας από την Ενάλια Εφορία Αρχαιοτήτων & την Εφορία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.

* Η καταγραφή & παρακολούθηση της ποσότητας & σύστασης των απορριμμάτων επεκτείνεται και εντός του Όρμου Θεσσαλονίκης, τα αποτελέσματα της οποίας είναι διαθέσιμα στον τομέα «Θαλάσσιο Περιβάλλον» της παρούσας ιστοσελίδας (https://envdimosthes.gr/thallassio-perivallon/)

Διεθνής Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Θόρυβο (26/4)

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Θόρυβο, η οποία έχει καθιερωθεί το 1992 από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ακουστικής, ο Δήμος Θεσσαλονίκης αναδεικνύει το πρόβλημα που δημιουργεί ο κυκλοφοριακός θόρυβος στη μαθησιακή διαδικασία, εντός των σχολικών συγκροτημάτων του Δήμου. Κατά τα έτη 2018, 2020 και 2022 πραγματοποιήθηκαν μελέτες και μετρήσεις των επιπέδων του κυκλοφοριακού θορύβου σε 13 σχολικά συγκροτήματα σε κάθε δημοτική κοινότητα της πόλης, στα οποία βρίσκονται συνολικά 23 σχολεία. Οι εργασίες αφορούσαν 3870 μαθητές κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας, από το νηπιαγωγείο έως και το λύκειο. Με τη χρήση ειδικών ηχομέτρων και υπολογιστικών μοντέλων προσδιορίστηκε ο κυκλοφοριακός θόρυβος γύρω από τα σχολεία, αλλά και τα επίπεδα έκθεσης των μαθητών σε αυτόν και το επίπεδο των επιπτώσεων που μπορεί να προκληθούν ή έχουν προκληθεί από αυτήν την κατηγορία της ρύπανσης. Όλες οι εργασίες έγιναν σε συνεργασία με την εξειδικευμένη εταιρεία σε θέματα ηχορύπανσης ENVA Σύμβουλοι Περιβάλλοντος Α..Ε..

Τα αποτελέσματα των μελετών έδειξαν ότι περίπου οι μισοί μαθητές (ποσοστό 55%) είναι εκτεθειμένοι σε επίπεδα θορύβου πάνω από το επιτρεπόμενο όριο των 65dB (για τα σχολεία), ενώ ένα σημαντικό ποσοστό 37% των μαθητών παρουσιάζουν γνωστική ανεπάρκεια προερχόμενη από τον κυκλοφοριακό θόρυβο (Noise Induced Cognitive Impairment- NICI) και σε ποσοστό 11% αυτών υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εμφανίσουν NICI στο μέλλον.

Σημαντικός δείκτης μέτρησης των επιπτώσεων της ηχορύπανσης από τον κυκλοφοριακό θόρυβο αποτελεί ο δείκτης DALYs, ο οποίος δίνει ενδεικτικές τιμές για τα χαμένα έτη υγιούς διαβίωσης. Ο δείκτης DALYs υπολογίστηκε για το σύνολο των 3870 μαθητών. Ως αποτέλεσμα, 3 χρόνια υγιούς διαβίωσης είναι πιθανόν να χαθούν εξαιτίας του κυκλοφοριακού θορύβου, αριθμός ο οποίος δύναται να μειωθεί σημαντικά υιοθετώντας κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης του θορύβου, πολλά από τα οποία προτείνονται στις μελέτες.

Η ηχορύπανση αποτελεί έναν αόρατο παράγοντα αλλοίωσης του περιβάλλοντος και υποβάθμισης της ποιότητας ζωής. Η συμβολή μας στη διαφύλαξη της ποιότητας ζωής των μικρότερων πολιτών μπορεί να επιτευχθεί με απλές αλλαγές στην καθημερινότητά μας. Μερικές από αυτές; Μειώνουμε ταχύτητα όταν περνάμε μπροστά από σχολείο, δεν κορνάρουμε άσκοπα, σεβόμαστε τη μαθησιακή διαδικασία. Οι μελέτες, οι οποίες έχουν παρουσιαστεί κατά περιόδους στο κοινό, είναι διαθέσιμες για κάθε ενδιαφερόμενο από το Τμήμα Περιβάλλοντος & Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή του Δ.Θ.

Ακολουθεί χάρτης  με τα συμμετέχοντα σχολικά συγκροτήματα στον Δήμο Θεσσαλονίκης.